Mezenchymalne komórki macierzyste (MSC) to populacja komórek zdolnych do różnicowania w tkanki łącznej, takie jak chrząstka, kości czy tkanka tłuszczowa.
Od lat znajdują one zastosowanie w medycynie weterynaryjnej – w leczeniu urazów ortopedycznych, stanów zapalnych czy chorób skóry (Aleksiewicz i in., 2013). Obecnie coraz więcej badań koncentruje się na ich potencjale w terapii ludzi.
W licznych projektach badawczych MSC i komórki progenitorowe o określonych właściwościach (np. progenitory glejowe) są testowane w modelach zwierzęcych dużych i małych.
Przykłady obejmują:
– transplantacje komórek glejowych z wykorzystaniem nowoczesnych nośników hydrożelowych i prowadzone pod kontrolą MRI (Malysz-Cymborska i in., 2018),
– badania nad podaniem MSC drogą dotętniczą jako minimalnie inwazyjną strategią leczenia uogólnionej neurodegeneracji (Malysz-Cymborska i in., 2021),
– testy wielomiejscowych podań progenitorów w celu poprawy mielinizacji i wydłużenia przeżycia w chorobach demielinizacyjnych (Rogujski i in., 2024; Stanaszek i in., 2021)
Wyniki tych badań wskazują na znaczący potencjał MSC i komórek pokrewnych w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, w tym stwardnienia rozsianego czy chorób przebiegających z uszkodzeniem mieliny.
W licznych projektach badawczych MSC i komórki progenitorowe o określonych właściwościach (np. progenitory glejowe) są testowane w modelach zwierzęcych dużych i małych.
Przykłady obejmują:
– transplantacje komórek glejowych z wykorzystaniem nowoczesnych nośników hydrożelowych i prowadzone pod kontrolą MRI (Malysz-Cymborska i in., 2018),
– badania nad podaniem MSC drogą dotętniczą jako minimalnie inwazyjną strategią leczenia uogólnionej neurodegeneracji (Malysz-Cymborska i in., 2021),
– testy wielomiejscowych podań progenitorów w celu poprawy mielinizacji i wydłużenia przeżycia w chorobach demielinizacyjnych (Rogujski i in., 2024; Stanaszek i in., 2021)
Wyniki tych badań wskazują na znaczący potencjał MSC i komórek pokrewnych w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, w tym stwardnienia rozsianego czy chorób przebiegających z uszkodzeniem mieliny.
Z perspektywy wdrożenia klinicznego kluczowe są właściwości immunologiczne MSC i progenitorów glejowych.
Badania wykazały, że komórki te posiadają zdolności immunomodulacyjne, co ogranicza ryzyko odrzutu i umożliwia ich stosowanie w terapii allogenicznej (Klimczak i in., 2019)
Ważnym kierunkiem badań jest łączenie MSC z osoczem bogatopłytkowym (PRP). PRP, jako źródło naturalnych czynników wzrostu, wspiera procesy gojenia i regeneracji kości (Skwarcz i in., 2019a; Skwarcz i in., 2019b). Kombinacja MSC i PRP może stać się w przyszłości standardem w leczeniu urazów ortopedycznych i przewlekłych stanów zapalnych u ludzi.
Dotychczasowe wyniki badań potwierdzają, że MSC i PRP stanowią realną alternatywę dla terapii objawowych.
Trwają prace nad opracowaniem leków i procedur klinicznych, które umożliwią ich szersze zastosowanie w neurologii, ortopedii i medycynie regeneracyjnej człowieka.
Wdrożenia te opierają się na doświadczeniach zdobytych w weterynarii (Sanford Biotech) i badaniach translacyjnych prowadzonych we współpracy z ośrodkami akademickimi.